Sáng tạo đúng mực với áo dài

Tại tọa đàm “Áo dài: Từ di sản đến đương đại” do Art Tour tổ chức ở Thành phố Hồ Chí Minh, đã có nhiều ý kiến cho rằng: Việc đưa áo dài truyền thống đến gần hơn với thời đại là điều cần thiết. Thế nhưng, sáng tạo như thế nào, phá cách ra sao để vẫn giữ được hồn cốt, giá trị của trang phục độc đáo này mới là điều đáng bàn.
0:00 / 0:00
0:00
Các khách mời chia sẻ về sự sáng tạo khi thiết kế trang phục lấy cảm hứng từ áo dài truyền thống.
Các khách mời chia sẻ về sự sáng tạo khi thiết kế trang phục lấy cảm hứng từ áo dài truyền thống.

Ngay khi cho ra mắt thương hiệu áo dài trên nền chất liệu khăn rằn Nam Bộ, nhà thiết kế Nguyễn Quốc Thịnh đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ cộng đồng. Từ chất liệu chính là khăn rằn, tùy theo mẫu thiết kế, anh Thịnh kết hợp cùng các chất liệu quen thuộc khác như vải lụa, nhung, linen hoặc denim, tạo nên những sản phẩm thời trang mang phong cách trẻ trung, khác biệt. Anh Thịnh chia sẻ: Anh luôn có sự điều tiết để mỗi sản phẩm áo dài vừa bảo đảm tính độc lạ, cuốn hút, vừa giữ được cái chung. Nhà thiết kế tôn trọng việc giữ gìn giá trị cốt lõi của áo dài nhưng cũng cho rằng cần có những thay đổi, sáng tạo sao cho phù hợp với thời đại.

Nhiều năm tham gia lĩnh vực thiết kế, ban đầu, Nguyễn Minh Công chủ yếu đầu tư cho các sản phẩm mới lạ, trang phục Tây hóa. Thế nhưng về sau, nhà thiết kế trẻ dần quan tâm đến yếu tố văn hóa trong mỗi ý tưởng. Cái duyên thiết kế trang phục lấy cảm hứng từ áo dài truyền thống của anh Công bắt nguồn từ đó. Nhiều mẫu thiết kế lấy cảm hứng từ áo dài truyền thống do anh Công sáng tạo nhận về phản hồi tích cực từ giới chuyên môn cũng như cộng đồng yêu thời trang. Ở vai trò người cố vấn cho những cuộc thi liên quan đến trang phục văn hóa dân tộc, anh Công luôn dành nhiều thời gian, công sức hỗ trợ thí sinh tạo ra những sản phẩm độc đáo, mang dấu ấn cá nhân, nhưng vẫn giữ được yếu tố truyền thống. Được đánh giá cao về tính sáng tạo, đột phá trong nhiều bộ sưu tập nhưng nhà thiết kế trẻ Nguyễn Minh Công vẫn đồng tình với quan điểm áo dài có những quy chuẩn không thể phá bỏ. Theo anh Công, trang phục truyền thống này sẽ là nguồn cảm hứng thú vị để các nhà thiết kế tạo nên những sản phẩm thời trang kết hợp với áo dài, hiện đại, ấn tượng nhưng vẫn bảo đảm giá trị cốt lõi. Chính sự pha trộn có chọn lọc sẽ tạo nên những bộ áo dài mới mẻ, thu hút giới trẻ đến thật gần với trang phục truyền thống. Sáng tạo trên nền áo dài truyền thống được xem là thêm màu sắc mới cho văn hóa, vậy nên đừng vì muốn phá cách mà bỏ hết hồn cốt của áo dài, biến nó thành một bộ trang phục đẹp nhưng không còn bản sắc; đây có thể coi là thử thách với những nhà thiết kế muốn sáng tạo với áo dài truyền thống.

Đạo diễn, MC Tùng Leo cho rằng: Ranh giới giữa sáng tạo và phá vỡ giá trị truyền thống là rất mong manh. Thay vì cứ muốn “làm mới” áo dài, hãy chọn cách đưa áo dài truyền thống đến cuộc sống hiện đại bằng những thay đổi, điều chỉnh phù hợp, trong chừng mực nhất định. Bản chất của áo dài nằm trọn ở tính “âm-dương”, tức trong kín có hở, trong e ấp có gợi mở. Thiết kế áo dài nam thì tăng tính dương lên với cách chọn vải dày, tạo dáng áo vuông vắn hơn. Áo dài có tỷ lệ vàng mà bất kỳ nhà thiết kế nào khi muốn sáng tạo cũng phải cố gắng bảo đảm. “Nhiều nhà thiết kế lầm tưởng họ đang thiết kế áo dài, thực ra là họ đang thiết kế trang phục hiện đại dựa trên nền tảng là áo dài. Chúng ta có thể xem áo dài là nguồn cảm hứng để thiết kế trang phục hiện đại, làm cho áo dài trở nên phù hợp với thời đại hơn”, đạo diễn Tùng Leo phân tích thêm.

Theo đạo diễn Tùng Leo, bản lĩnh văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc sáng tạo, kể cả sáng tạo áo dài. Mỗi thời đại sẽ có chất liệu riêng với những thiết kế riêng dành cho áo dài trên cơ sở giữ được yếu tố bản sắc vốn có của loại trang phục truyền thống này. Thông tin từ Công ty nghiên cứu thị trường Q&Me cho biết: Hiện có khoảng 80% số người trẻ từ 18-34 tuổi tại Việt Nam sở hữu ít nhất một chiếc áo dài cách tân. Điều này cho thấy, áo dài cách tân đã trở thành xu hướng thời trang được giới trẻ ưa chuộng, nhất là trong các dịp lễ, Tết và sự kiện cá nhân. Khảo sát của Câu lạc bộ Di sản Áo dài Việt Nam cũng cho thấy, có gần 70% số người trẻ yêu thích áo dài cách tân. Thế nhưng, phần lớn trong nhóm này muốn giữ nét truyền thống như tà dài, cổ cao, chất liệu lụa…

Theo báo cáo của Hiệp hội Dệt may Việt Nam, năm 2024, doanh thu từ áo dài đạt khoảng 1,5 nghìn tỷ đồng và dự báo sẽ đạt khoảng 1,8 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2025. Điều này cho thấy thị trường áo dài đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Trong đó, tín hiệu khả quan là ngày càng nhiều bạn trẻ chọn áo dài làm trang phục chính cho các sự kiện quan trọng. Những nhược điểm về việc di chuyển hay môi trường làm việc, học tập đã nhanh chóng được cải thiện thông qua sự biến tấu trong cách mặc áo dài của nhiều người trẻ hiện nay. Không ít bạn trẻ phối hợp áo dài cùng giày thể thao hay mặc áo dài kèm quần jean, áo vest. Họ cảm thấy tự tin, thoải mái khi đổi mới cách mặc áo dài mà vẫn giữ được nét đẹp truyền thống vốn có của trang phục.