Ứng dụng trí tuệ nhân tạo: Cơ hội và thách thức trong nghiên cứu khoa học xã hội

Hội thảo là diễn đàn để các chuyên gia, các nhà khoa học đến từ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Đại học Quốc gia Hà Nội, Học viện Chính trị Bộ Quốc phòng, Tạp chí Cộng sản,… trao đổi và thảo luận về các xu hướng mới trong ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn trên nền tảng định hướng của Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Hội thảo cũng góp phần thúc đẩy quan hệ giao lưu, hợp tác giữa các nhà khoa học trong và ngoài Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; mở rộng cơ hội hợp tác trong nghiên cứu khoa học giữa các tổ chức, đơn vị nghiên cứu, đơn vị đào tạo trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn của cả nước.

Tiến sĩ Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu Khai mạc hội thảo, Tiến sĩ Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh: “Trí tuệ nhân tạo đang trở thành một trong những đột phá công nghệ chủ đạo của thời đại; tác động mạnh mẽ tới mọi mặt, mọi lĩnh vực đời sống kinh tế, xã hội. Đối với khoa học xã hội và nhân văn, trí tuệ nhân tạo đang mở ra những định hướng nghiên cứu mới, cung cấp phương pháp nghiên cứu và công cụ nghiên cứu mới. Từ phân tích dữ liệu xã hội ở quy mô lớn, trích xuất và xử lý ngôn ngữ tự nhiên, cho đến mô hình hóa hành vi và dự báo xu hướng xã hội, trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi căn bản cách thức, phương thức tiếp cận, lý giải và phản ánh các hiện tượng xã hội. Những ứng dụng đã ngày càng trở nên quen thuộc trong đời sống như trợ lý ảo, hệ thống gợi ý thông minh từ AI có thể trở thành những công cụ hỗ trợ hữu hiệu đối với các nhà khoa học trong quá trình nghiên cứu”.

Bên cạnh những tiềm năng to lớn, Tiến sĩ Phan Chí Hiếu cũng nhận định, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo đặt ra nhiều thách thức như khả năng tiếp cận công nghệ mới, kỹ năng phân tích, lập trình, khai thác ứng dụng đối với các nhà nghiên cứu; vấn đề khai thác, sử dụng dữ liệu lớn (AI chỉ hoạt động hiệu quả khi có dữ liệu lớn được chuẩn hóa, cấu trúc tốt trong khi khoa học xã hội và nhân văn thường sử dụng dữ liệu định tính khó số hóa, chuẩn hóa); tiềm ẩn nguy cơ sai lệch do thuật toán và dữ liệu huấn luyện; vấn đề đạo đức và quyền riêng tư trong xử lý dữ liệu xã hội; vấn đề liêm chính học thuật, quyền sở hữu trí tuệ trong nghiên cứu, công bố kết quả khoa học qua các ứng dụng từ AI; vấn đề về bảo đảm tính phản biện, kiểm chứng và trách nhiệm khoa học trong các nghiên cứu có sử dụng AI;…”

Tham luận của các chuyên gia tại hội thảo tập trung vào các vấn đề chính như: tổng quan về AI và các ứng dụng hiện đại trong nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn; thực trạng ứng dụng AI tại Việt Nam; cơ hội mà AI mở ra cho khoa học xã hội và nhân văn ở Việt Nam; khung chính sách và đạo đức AI cho nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn; thách thức về dữ liệu và phương pháp: tận dụng xu hướng khoa học mở, dữ liệu mở; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; định hướng nghiên cứu tương lai và kết nối quốc tế: các hướng nghiên cứu cơ bản và ứng dụng phù hợp với bối cảnh thực tiễn tại Việt Nam hiện nay; các hướng nghiên cứu liên ngành nhằm ứng dụng AI; mối quan hệ biện chứng giữa các thành tố như phương pháp, dữ liệu, công cụ,… trong nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn trong sự phát triển của AI; ứng dụng AI trong các ngành nghiên cứu cụ thể: triết học, kinh tế học, xã hội học, tâm lý học, nhân học, sử học, khảo cổ học, luật học…

Trao tặng bằng khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học.

Cũng tại hội thảo, trong khuôn khổ kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã công bố quyết định khen thưởng và trao bằng khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác nghiên cứu khoa học.