Theo ông đánh cá ao cho mẹ om húi trấu

Ngày ấy cả xóm chỉ độ ba chục nóc nhà, nhà nào cũng có một chiếc ao nhỏ, được tạo nên do đào đất đắp nền nhà.
0:00 / 0:00
0:00
Theo ông đánh cá ao cho mẹ om húi trấu

Nhớ lắm những buổi chiều vừa đi học về, thấy ông đang lúi húi mắc vó giữa sân, là thích thú và vui vì biết thế nào tối nay cũng được chén cơm với cá. Ông bảo đem cất cặp đi, thay quần áo, rồi xuống ao đánh cá với ông.

Ông đem vó ra ao, thả vó xuống nước, rồi lấy cục đất to bằng nắm tay trẻ con ném vào giữa vó để cho lưới vó chìm xuống. Ông lựa đặt vó chắn sát góc bờ ao, nhấp nhấp cho bốn đầu gọng cắm sát xuống đáy ao, rồi bảo thằng cháu lội lại đầu đằng kia, đi cách bờ ba bốn mét, vừa lội vừa vụm hai bàn tay té nước nhẹ nhẹ từ ngoài vào phía trong để đuổi và dồn lũ cá về phía vó ông đang chờ sẵn. Ông lăm lăm tay cầm cần vó, mặt ghé sát gần mặt nước, chăm chú nhìn gợn sóng trên mặt nước ao, ông phân biệt được đâu là sóng do lũ cá bị dồn đuổi tạo ra và đâu là sóng xung động đang lan tỏa. Khi cảm nhận đàn cá đã chạm qua mép vó, ông rướn người kéo nhanh, lũ cá trong vó hoảng loạn lao đầu nhúi nhụi, vài con cá mè phóng ngược lên cao khi mép vó vừa kéo qua mặt nước thoát thân.

Nhiều khi chỉ hai, ba mẻ vó là đã đủ số cá cần bắt. Ông lựa những con mè, con trôi to nhất, tóm lấy quăng lên, trên bờ mẹ cầm chiếc rổ to nhặt cá. Cá ao tươi rói vừa bắt dưới ao lên được chế biến thành các món như nấu riêu, rán, kho hay om húi trấu… Món cá riêu vắt chanh ngày ấy rất thơm ngon, ngọt lừ từ thịt đến xương, nước cá riêu nấu kỹ mà quấn với rau diếp thái chỉ thì bụng no nhưng vẫn muốn lùa thêm vài gắp nữa. Cá nấu riêu, cá rán là món chế biến nhanh và ăn ngay, còn món cá om húi trấu của mẹ phải mất nhiều thời gian hơn, thường là để đến hôm sau khi nhà có việc mới bày trên mâm thêm đĩa cá om.

Món cá om húi trấu của mẹ rất đơn giản nhưng thơm ngon vô cùng. Cá sau khi cắt khúc được xếp vào niêu đất to hoặc xoong gang dày, rưới ít nước mắm, vài thìa mỡ lợn cùng củ hành khô thái mỏng, ít vỏ hành già mầu cánh gián cũng được mẹ rửa sạch cho vào cá, xóc đều và ướp hàng tiếng đồng hồ. Khi cơm nước, dọn dẹp xong xuôi, mẹ mới đem niêu cá đun trên bếp rạ cho sôi tầm năm, mười phút. Mẹ dùng que cời bếp, gạt đám tro nóng vừa đun thành vũng như chiếc ổ gà, đặt niêu cá xuống, phủ lên mặt niêu mảnh lá chuối bánh tẻ, rồi chụp vung cho kín, dùng nắm rơm to đốt lửa, phủ thêm ít rơm mùn khô rồi xúc trấu trong bồ đổ trùm lên một lớp dày. Lớp trấu bắt lửa cháy âm ỉ vài tiếng đồng hồ, niêu cá có khi để vậy qua đêm. Khi bóc lớp lá chuối phủ trên mặt niêu, hơi nóng và cá om bị phong tỏa kín, giờ lan tỏa một mùi thơm ngào ngạt, nức mũi mấy nhà quanh xóm, từng miếng cá ánh lên mầu vàng hổ phách, khô mềm vừa đủ, thịt cá ngọt lừ cùng độ ngậy của mỡ lợn thẩm thấu trong từng miếng cá.

Ao hồ, sông ngòi đã san lấp gần hết, thú vui lội ao và ngồi trên bờ xem đánh cá đã không còn, nhưng những ký ức tuổi thơ lội ao đánh cá, món cá mè nấu riêu vắt chanh và nhất là niêu cá om húi trấu của mẹ vẫn ngạt ngào tỏa mùi thơm trong thẳm sâu ký ức.