Kurash, ấn tượng từ môn vật cổ

Chỉ trong hai ngày thi đấu đầu tiên tại SEA Games 30, các võ sĩ môn kurash đã xuất sắc bứt phá, tạo ra “cơn mưa vàng” với bảy tấm HCV cho Đoàn Thể thao Việt Nam (TTVN). Đây là môn thể thao còn rất xa lạ với rất nhiều người Việt Nam, nhưng lại gây ấn tượng mạnh sau SEA Games 30.

Nguyễn Thị Lan (xanh lá) mang HCV SEA Games 30 về cho tuyển kurash. Ảnh: HUY KHÁNH
Nguyễn Thị Lan (xanh lá) mang HCV SEA Games 30 về cho tuyển kurash. Ảnh: HUY KHÁNH

Chiến thắng vang dội này có được là do sự cố gắng nỗ lực của các VĐV thi đấu với tinh thần quả cảm đến phút cuối. Sau hai tấm HCV ở ngày ra quân đầu tiên của Trần Thương và Hoàng Thị Tình, kurash tiếp tục là “mỏ vàng” của Đoàn TTVN trong ngày thi đấu thứ hai. Lần lượt Vũ Ngọc Sơn (dưới 73 kg nam), Lê Đức Đông (dưới 66 kg nam), Trần Thị Thanh Thủy (70 kg nữ), Bùi Minh Quân (dưới 81 kg nam) và cuối cùng là Nguyễn Thị Lan (dưới 70 kg nữ) đã có những màn trình diễn chói sáng để giành liên tiếp năm HCV cho đoàn Việt Nam. Đây thật sự là kỳ SEA Games thành công của môn võ này khi giành tới bảy HCV, một HCB, hai HCĐ chỉ qua hai ngày thi đấu. Chiến thắng này không chỉ nhận được sự ngợi khen của các quốc gia tham dự Đại hội mà còn góp phần khích lệ tinh thần thi đấu của Đoàn TTVN trong những ngày thi đấu tiếp theo.

Theo nghiên cứu khoa học, kurash có lịch sử không dưới 3.500 năm, là một trong những môn võ cổ xưa có nguồn gốc từ lãnh thổ của Uzbekistan ngày nay. Gần 2.500 năm trước, trong cuốn sách Lịch sử nổi tiếng của nhà triết học và sử gia Hy Lạp cổ đại Herodotus, kurash xuất hiện là một tập quán phổ biến đối với những người sống trong lãnh thổ của Uzbekistan hiện nay. Trong tác phẩm Y học của nhà khoa học Avicenna, người đặt nền móng cho y học hiện đại, sống tại thế kỷ 10 ở Bukhara, viết rằng tập luyện kurash là cách tốt nhất để giữ sức khỏe cả về thể chất và tinh thần. Và trải qua hàng thế kỷ, kurash đã trở thành một trong những truyền thống phổ biến và được tôn trọng nhất của người dân Uzbekistan, được sử dụng như một môn võ thuật và giải trí thể chất công cộng trong các ngày lễ lớn nhỏ. Tuy nhiên, trong hơn ba thiên niên kỷ, kurash bị giới hạn bởi biên giới Trung Á. Kỹ thuật, truyền thống, quy tắc và triết lý của kurash được thực hiện bằng hình thức truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác và chưa được hệ thống hóa, khái quát hóa di sản của kurash. Tận đến năm 1990, bậc thầy nổi tiếng về kurash, judo và sambo là Komil Yusupov, người Uzbekistan mới hoàn thành nghiên cứu về kurash với các yêu cầu chặt chẽ của môn thể thao hiện đại. Và tháng 9-1998, thủ đô của Uzbekistan - Tashkent đã tổ chức giải đấu kurash quốc tế đầu tiên.

Kurash ngày nay chú trọng vào yếu tố thể lực, cơ bắp và là môn võ có nhiều nét tương đồng với judo, đã được thi đấu ở ASIAD 2018 và lần đầu được nước chủ nhà Philippines đưa vào tranh tài tại SEA Games 30. Điểm khác biệt lớn nhất giữa kurash và judo, đó là kurash không cho phép đè đối phương xuống đất như judo. Môn võ này chỉ tính điểm đánh ngã. Các VĐV chỉ được phép tác động tới đối thủ ở tư thế đứng và chỉ có thể sử dụng những cú ném và quét chân. Các kỹ thuật như khóa tay, kẹp cổ và đá, cũng như nắm dưới thắt lưng đều bị nghiêm cấm. Khi thi đấu, võ sĩ kurash mặc hai mầu áo khác nhau (xanh da trời và xanh lá cây) thay vì một mầu như judo và thời gian thi đấu ngắn hơn. Thực tế, đây không phải là môn thể thao mới ở Việt Nam. Rất nhiều VĐV judo đã chuyển sang tập kurash từ năm 2007 và giành nhiều chiến tích cũng như tích lũy được rất nhiều kỹ thuật, chiến thuật, có lợi cho các võ sĩ trẻ hiện nay. Điển hình là “nữ hoàng judo” Văn Ngọc Tú chỉ cần ba tháng tập kurash đã giành HCV tại Đại hội Thể thao trong nhà và võ thuật châu Á 2009 và 2013. Năm 2016, các võ sĩ Việt Nam cũng giành được bốn HCV tại Đại hội Thể thao bãi biển châu Á và hai HCV tại Giải kurash trẻ thế giới. Cùng với thành công tại SEA Games 2019 hy vọng sẽ là bước ngoặt và nền tảng để môn võ này được phát triển hơn trong tương lai.