Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EAEU đạt nhiều kết quả nổi bật sau một thập kỷ thực thi

Trong cuộc họp báo diễn ra ngày 29/5 tại Hà Nội nhân kỷ niệm 10 năm ký FTA giữa Việt Nam và EAEU (29/5/2015-29/5/2025), Đại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam Gennady Bezdetko nhấn mạnh, đây là hiệp định thương mại tự do đầu tiên mà EAEU ký với một quốc gia ngoài khối, tạo tiền đề vững chắc cho thương mại song phương phát triển liên tục trong gần một thập kỷ.

Sau 8 vòng đàm phán từ 2013-2014, FTA giữa Việt Nam và EAEU chính thức được ký năm 2015 và có hiệu lực từ tháng 10/2016, được các Quốc hội Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Nga và Việt Nam phê chuẩn.

Theo số liệu từ Ủy ban Kinh tế Á-Âu, từ khi FTA có hiệu lực, thương mại giữa Việt Nam và các nước EAEU tăng mạnh: Kim ngạch với Armenia tăng 61%, Belarus tăng 34%, Kazakhstan tăng gấp 4,2 lần, Kyrgyzstan tăng 14,5 lần và Nga tăng 1,3 lần.

Đại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam Gennady Bezdetko (giữa) phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Riêng với Nga, theo số liệu từ phía Việt Nam, năm 2024, thương mại hai chiều đạt 4,6 tỷ USD, tăng hơn 25% so với năm trước. Trong quý I/2025, con số này đã vượt 1,1 tỷ USD, cho thấy xu hướng tăng trưởng ổn định.

Ngoài thương mại hàng hóa, hợp tác đầu tư giữa hai bên cũng có nhiều điểm sáng. Đại sứ Nga dẫn chứng, dự án liên doanh lắp ráp minibus giữa GAZ và Thành Thắng tại Việt Nam đã cho ra lò các sản phẩm đạt chứng chỉ ASEAN, đủ điều kiện xuất khẩu sang các quốc gia trong khu vực.

Một thí dụ tiêu biểu khác là dự án chế biến sữa của TH True Milk tại tỉnh Kaluga (Nga) - minh chứng cho sự năng động của doanh nghiệp hai bên. Giao thương cấp địa phương được thúc đẩy mạnh mẽ, với nhiều đoàn doanh nghiệp Nga từ các tỉnh Tatarstan, Vladimir, Kaluga, Sverdlovsk tới Việt Nam đầu năm 2025.

Hai bên đang cùng tháo gỡ các vướng mắc về thanh toán và vận chuyển thông qua xây dựng cơ chế thanh toán tương hỗ tối ưu, thúc đẩy phối hợp giữa ngân hàng và doanh nghiệp logistics, đồng thời chuẩn bị ký Nghị định thư trao đổi dữ liệu điện tử, hướng tới cải cách thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả giao thương.

Đại sứ Kazakhstan Kanat Tumysh (giữa) phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Phát biểu tại họp báo, Đại sứ Kazakhstan Kanat Tumysh khẳng định, EAEU đang phát triển thành một thực thể kinh tế quan trọng trong quan hệ kinh tế quốc tế, không ngừng mở rộng mạng lưới FTA với các quốc gia như Iran, Serbia, Trung Quốc và đang đàm phán với UAE, Indonesia, Ai Cập và Mông Cổ.

"Việt Nam, với vai trò là đối tác đầu tiên và điển hình của khối, được đánh giá là "một trụ cột trong mô hình hội nhập mở" của EAEU", đại sứ nhấn mạnh.

Đặc biệt, việc Việt Nam nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược với Kazakhstan và Belarus trong năm 2025 được kỳ vọng sẽ mở ra triển vọng hợp tác sâu rộng hơn trong thời gian tới.

Tính đến năm 2024, EAEU đã đạt tổng GDP tăng trưởng 4,4%, đang hướng đến xây dựng thị trường chung thống nhất về hàng hóa, dịch vụ, vốn và lao động phục vụ hơn 185 triệu dân.

Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công thương) phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công thương) cho biết, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam-EAEU đã tăng gấp đôi kể từ khi ký kết FTA, lên 5,6 tỷ USD trong năm 2024. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu 30%, các nước EAEU xuất khẩu sang Việt Nam 20%.

Các dự án đầu tư cũng đang mang lại kết quả tốt đẹp. Tỷ lệ sử dụng C/O ưu đãi (Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa) theo hiệp định này của Việt Nam rất cao, lên tới 78,5%, cao hơn nhiều FTA khác, cho thấy cơ chế hợp tác đang được các doanh nghiệp tận dụng hiệu quả.

Ông Linh cho biết thêm, thời gian tới, các cơ quan chức năng Việt Nam sẽ tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt cơ hội hợp tác với EAEU, đặc biệt là với các nền kinh tế lớn trong khối.

Đồng thời, Việt Nam sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp khai thác hiệu quả FTA với EAEU, thúc đẩy xúc tiến thương mại, giải quyết khó khăn kỹ thuật và tìm kiếm giải pháp thanh toán mới.