QUY MÔ TĂNG VỌT, ÁP LỰC GIA TĂNG
Khi ba địa phương là Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu hợp nhất, diện tích hành chính của Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tăng từ 2.095 km² lên 6.772 km², dân số tăng từ 9,9 triệu người lên hơn 13,7 triệu người. Sự gia tăng nhanh chóng về quy mô kéo theo nhu cầu y tế bùng nổ trong khi số lượng bệnh viện trên toàn địa bàn chỉ tăng từ 134 lên 174 (tỉnh Bình Dương 27 bệnh viện và Bà Rịa-Vũng 13 bệnh viện), chỉ số giường bệnh/10.000 dân giảm mạnh từ 41,7 xuống còn 31,3, thấp hơn đáng kể so với chỉ tiêu quốc gia đang đặt ra là 42 giường/10.000 dân. Tương tự, số bác sĩ sẽ tăng từ 20.727 lên 24.629, nhưng tỷ lệ bác sĩ/10.000 dân lại tụt từ 20,8 xuống còn 13,08 (chỉ tiêu đề ra là 21). Tỷ lệ điều dưỡng/10.000 dân cũng giảm từ 37 xuống 29, một con số đáng báo động trong bối cảnh hệ thống y tế đang phải gánh vác trách nhiệm chăm sóc sức khỏe cho số người dân ngày một đông hơn.
Một trong những lo ngại hàng đầu là nguy cơ quá tải tại các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến cuối của Thành phố Hồ Chí Minh. Dự báo cho thấy, số lượt khám bệnh ngoại trú hằng năm sẽ tăng từ 42 triệu lên 51 triệu, trong khi lượt điều trị nội trú tăng từ 2,2 triệu lên 3,8 triệu. Điều này đồng nghĩa, chỉ riêng Thành phố Hồ Chí Minh sau hợp nhất sẽ đảm nhận hơn 30% tổng số lượt khám ngoại trú và hơn 23% số lượt điều trị nội trú của cả nước. Theo Giám đốc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh Tăng Chí Thượng, nguy cơ các bệnh viện tuyến cuối của Thành phố sẽ quá tải nếu ngành Y tế không chủ động có giải pháp trước mắt và lâu dài phù hợp. Đây là thách thức rất lớn, nhưng cũng là cơ hội không nhỏ để ngành Y tế chủ động nghiên cứu, mở rộng thêm cơ sở phục vụ theo mô hình cơ sở 2, cơ sở 3 của các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa đầu ngành tại địa bàn của hai tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và Bình Dương. Điều này vừa đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân vừa là cơ hội để thúc đẩy phát triển loại hình du lịch y tế trên địa bàn. Thành phố cũng định hướng phát triển thêm các cụm y tế chuyên sâu số 4 và 5 đặt tại các tỉnh Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu, bên cạnh dự án ba cụm chuyên sâu của Thành phố, nhằm bảo đảm khả năng đáp ứng nhu cầu y tế tại chỗ và giảm áp lực cho nội đô. Ngành Y tế cũng đánh giá, điều chỉnh lại chỉ tiêu số giường, số bác sĩ và điều dưỡng trên 10.000 dân cho phù hợp với tình hình mới.
TỔ CHỨC LẠI TOÀN BỘ HỆ THỐNG Y TẾ SAU SÁP NHẬP
Một thực tế đáng lưu ý là cả tỉnh Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu hiện chưa triển khai hệ thống cấp cứu ngoài bệnh viện, trong khi đây là điểm mạnh của Thành phố Hồ Chí Minh với hệ thống Trung tâm Cấp cứu 115 và các trạm vệ tinh. Do đó, ngành y tế thành phố đã lên kế hoạch khảo sát, mở rộng các trạm cấp cứu vệ tinh đến hai địa phương mới, bảo đảm năng lực phản ứng nhanh trong các tình huống khẩn cấp. Cùng với đó, nâng cao năng lực Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Thành phố Hồ Chí Minh trở thành ưu tiên cấp bách. Việc mở rộng địa bàn đồng nghĩa với yêu cầu kiểm soát dịch bệnh cũng mở rộng. Ông Tăng Chí Thượng chia sẻ: Về đầu tư công, tổng số dự án đầu tư công cho ngành Y tế Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2025 sẽ tăng từ 48.549 tỷ đồng lên 52.424 tỷ đồng (Thành phố Hồ Chí Minh: 115 dự án, Bình Dương: 31 dự án, Bà Rịa-Vũng Tàu: 8 dự án); giai đoạn trung hạn 2026-2030, tổng mức đầu tư cho ngành y tế thành phố sẽ tăng từ 58.638 tỷ đồng lên mức 65.134 tỷ đồng (Thành phố Hồ Chí Minh có 82 dự án; Bình Dương: 14 dự án; Bà Rịa-Vũng Tàu: 2 dự án). Ngoài ra, ngành Y tế thành phố còn có sáu dự án kêu gọi đầu tư bằng phương thức đối tác công tư (PPP) với tổng số vốn dự kiến hơn 10.000 tỷ đồng. Thực tế, đã có rất nhiều công trình xây dựng bệnh viện phát huy hiệu quả lớn, nhưng vẫn có công trình chậm đưa vào sử dụng do nhiều lý do. Giám đốc Sở Y tế thành phố Tăng Chí Thượng nhấn mạnh: Trước đó, Sở Y tế đã gửi văn bản đề xuất phương án tổ chức lại toàn bộ hệ thống y tế sau sáp nhập. Theo đó, các cơ sở y tế hiện hữu tại tỉnh Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu sẽ được giữ nguyên tổ chức, chuyển về trực thuộc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh. 16 trung tâm y tế và 170 trạm y tế sẽ được giữ nguyên trong giai đoạn đầu, sau đó được khảo sát để điều chỉnh mô hình.
Thành phố cũng đề xuất thành lập 10 trung tâm y tế khu vực (không có giường nội trú), mỗi trung tâm phục vụ khoảng một triệu dân. Riêng hai huyện Củ Chi và Cần Giờ vẫn có trung tâm riêng do đặc thù địa lý. Đồng thời, sẽ có 102 trạm y tế chính tương ứng với mỗi đơn vị hành chính cấp xã, phường, các trạm hiện hữu sẽ thành điểm trạm trực thuộc. Sau sáp nhập, bên cạnh hơn 3.600 nhân lực hiện có, Thành phố cần bổ sung thêm 1.500 nhân viên y tế để vận hành hệ thống trạm y tế. Việc tinh gọn bộ máy, giảm trùng lắp, tập trung nguồn lực và hiện đại hóa quản trị đang là mục tiêu xuyên suốt của ngành Y tế.
Hợp nhất y tế không đơn thuần là gộp tổ chức hành chính, mà là hành trình kiến tạo một hệ thống y tế vùng với năng lực vượt trội. Thành phố Hồ Chí Minh, cùng với hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu, đang từng bước cụ thể hóa tầm nhìn phát triển đồng đều, bền vững, hiện đại hóa công tác chăm sóc sức khỏe người dân. Những bước đi đầu tiên tuy có nhiều thách thức, nhưng cũng mở ra cơ hội chưa từng có để hình thành một mô hình y tế vùng đô thị kiểu mẫu-nơi kết hợp giữa chất lượng điều trị, quản trị hiệu quả và dịch vụ tiếp cận công bằng cho mọi người dân
