Nước sạch đóng vai trò thiết yếu đối với mỗi người và quá trình phát triển của một quốc gia. Nhưng thực tế, người dân nhiều nơi thường xuyên gặp cảnh mất nước hoặc chất lượng nước không đảm bảo, cơn khát nước sạch càng nóng trong những tháng cao điểm mùa hè, có khi còn là cảnh thiếu nước ngay giữa mùa mưa, thậm chí là sống cạnh công trình cấp nước những vẫn không có nước sạch để sử dụng.

Theo Liên hợp quốc, tăng trưởng xanh là chiến lược phát triển bền vững nhằm đạt được tăng trưởng kinh tế, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Trọng tâm của mô hình phát triển này chính là hài hòa giữa phát triển kinh tế và gìn giữ môi trường, tạo sự cân bằng giữa kinh tế và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Ngày 24/1/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 232/QĐ-TTg phê duyệt "Đề án thành lập và phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam", với mục tiêu góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam ở trong nước và trên thị trường thế giới, phát triển nền kinh tế các-bon thấp và chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, hướng tới đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam đặt mục tiêu đến trước tháng 6/2025 từng bước xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon và cơ chế trao đổi tín chỉ carbon.

Năm 2023, Việt Nam lần đầu bán được 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng, tương đương 10,3 triệu tấn CO2, thu về khoảng 51,5 triệu USD (gần 1.250 tỷ đồng). Thị trường carbon góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và mang lại nguồn lợi tài chính lớn. Đồng bằng sông Cửu Long là khu vực được ghi nhận có nhiều tiềm năng về lĩnh vực này.

Việt Nam đang tích cực thực hiện các cam kết tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26), hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050 thông qua Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh.

Thành phố Hồ Chí Minh đang tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi giao thông sang năng lượng xanh. Mục tiêu không chỉ giảm ô nhiễm và nâng cao chất lượng sống, mà còn khai thác tiềm năng tín chỉ carbon.

Với lợi thế về diện tích rừng tự nhiên hiện có, Vườn quốc gia Tà Đùng được đánh giá là kho lưu trữ carbon lớn ở khu vực Tây Nguyên, nếu được khai thác hợp lý sẽ trở thành mô hình kinh tế xanh bền vững, giảm phát thải khí nhà kính, góp phần cải thiện đời sống cho lực lượng giữ rừng nơi đây.

"Dấu chân carbon" (carbon footprint) trong du lịch là tổng lượng khí nhà kính, chủ yếu là CO₂ được thải ra trong quá trình thực hiện một chuyến đi. Việc này bao gồm mọi hoạt động: Di chuyển tới điểm đến, ăn uống, lưu trú giải trí... Vì thế, du lịch tuy được gọi là ngành công nghiệp xanh, công nghiệp không khói nhưng vẫn chiếm một tỷ lệ phát thải khá lớn. Thậm chí, ngành công nghiệp không khói còn được dự báo có thể sinh ra 6,5 tỷ tấn khí thải carbon vào năm 2025 và chiếm khoảng 13% lượng khí thải nhà kính; trong đó, hàng không chính là nguồn phát thải lớn nhất với 25% tổng lượng khí thải CO2 của ngành du lịch.

Ngày 26/10, tại Hà Nội, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp Viện Đào tạo, Tư vấn và Phát triển kinh tế (IDE), Tạp chí điện tử Kinh tế và Phát triển tổ chức Hội thảo “Thị trường tín chỉ carbon: Những biện pháp căn cơ cho phát triển bền vững”.

Tín chỉ carbon - Cơ hội và thách thức cho nông nghiệp

Ngày 7/10, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành, nghe báo cáo và thống nhất một số nội dung để hoàn thiện đề án thành lập phát triển thị trường carbon tại Việt Nam.

Ngày 3/10, Cục Lâm nghiệp phối hợp Hội Khoa học Kinh tế Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Hội thảo “Carbon rừng - Tiềm năng tạo nguồn tài chính mới cho bảo vệ và phát triển rừng”. Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Nhiều doanh nghiệp, các tập đoàn lớn và các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam đã chú trọng phát triển các chiến lược xanh, tạo nên một xu thế chuyển đổi xanh trong cộng đồng, khởi động cho thị trường tín chỉ carbon mạnh trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức khi tham gia thị trường carbon.

Ngành nông nghiệp các địa phương vùng Tây Nam Bộ đã khởi động mô hình canh tác lúa thông minh hưởng ứng đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030; giúp người dân được hưởng lợi từ việc gia tăng giá trị sản phẩm và bán được tín chỉ carbon.

Ngày 23/8, tại Hà Nội, Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức tọa đàm: “Thị trường tín chỉ carbon - đường đến Net Zero” nhằm cung cấp thông tin về quá trình chuẩn bị cho thí điểm vận hành thị trường này, cũng như những đề xuất, gợi ý để vận hành thị trường hiệu quả.

Thị trường tín chỉ carbon hiện đang trở thành một trong những lĩnh vực quan trọng nhất trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nguồn nhân lực cho thị trường tín chỉ carbon đang thiếu cả về số lượng và chất lượng, là thách thức lớn khi Việt Nam tham gia thị trường tín chỉ carbon toàn cầu.

Ngày 16/8, Trường Chính sách công và phát triển nông thôn phối hợp Báo Nông nghiệp Việt Nam và Công ty Trách nhiệm hữu hạn hệ sinh thái VOS HOLDINGS tổ chức Tọa đàm chủ đề “Tín chỉ carbon và nguồn nhân lực cho thị trường tín chỉ carbon”. Tọa đàm thu hút gần 100 đại biểu tham dự trực tiếp và gần 700 điểm cầu trên toàn quốc.

Là địa phương được phép thí điểm hình thành thị trường tín chỉ carbon, nhưng việc triển khai trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh vẫn gặp không ít thách thức như: Chưa có mô hình cụ thể; hành lang pháp lý quản lý thị trường tín chỉ carbon vẫn đang xây dựng, hoàn thiện, hiểu biết về thị trường carbon còn rất hạn chế.

Năm 2023 đánh dấu cột mốc, lần đầu tiên Việt Nam bán thành công 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng (10,3 triệu tấn CO2) thông qua Ngân hàng Thế giới, tổng giá trị thu về lên tới 51,5 triệu USD (khoảng 1.250 tỷ đồng). Tỉnh Cà Mau hiện có hơn 143.000 ha diện tích rừng và đất lâm nghiệp; trong đó, diện tích có rừng tập trung khoảng 94.000 ha, với 3 hệ sinh thái đặc trưng là rừng tràm, rừng cụm đảo và rừng ngập mặn. Rừng ngập mặn ven biển và rừng tràm U Minh Hạ chiếm số nhiều, có tiềm năng lớn trong hình thành, phát triển thị trường tín chỉ carbon.

Năm 2024, tỉnh Kiên Giang đặt mục tiêu sản xuất lúa hơn 4,4 triệu tấn. Riêng ở vụ hè thu này tỉnh thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao trên diện tích 60 nghìn ha, với nhiều tín hiệu tích cực.

Hiện nay, Chính phủ đã triển khai đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030".

Để thúc đẩy hành trình xanh hóa nền kinh tế, tài chính xanh là một phương thức đặc biệt mà các quốc gia trên thế giới đều coi trọng. Tại Việt Nam, tài chính xanh là hướng đi cần thiết trong việc triển khai chiến lược tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu và đã đạt được những kết quả quan trọng ban đầu.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 13/CT-TTg về tăng cường công tác quản lý tín chỉ carbon nhằm thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định.

Giai đoạn 2023-2025, Quảng Bình nhận được hơn 235 tỷ đồng từ việc bán tín chỉ carbon, qua đó mang lại nguồn thu cho các chủ rừng, góp phần hiệu quả vào công tác quản lý, bảo vệ rừng theo hướng bền vững. Nguồn kinh phí này được phân bổ khá lớn cho các đơn vị chủ rừng trong tỉnh nhưng việc chi trả gặp nhiều khó khăn do các quy định còn chồng chéo và chưa sát thực tế.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã ban hành kế hoạch chia sẻ lợi ích từ bán tín chỉ carbon và đang tổ chức tập huấn để phân bổ cho các địa phương được hưởng lợi từ nguồn thu này.

Như ở nhiều nước đang phát triển khác, việc xây dựng thị trường carbon ở Việt Nam không hề dễ dàng. Từ chiến lược, tới chính sách đi vào cuộc sống tồn tại khoảng cách dài. Đòi hỏi cấp bách lúc này, Việt Nam cần sớm thiết kế các hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn xanh một cách đồng bộ và thống nhất.

Ngày 29/2, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) tổ chức “Tọa đàm chính sách thị trường carbon: Dự báo tác động và định hướng chính sách từ Thành phố Hồ Chí Minh”.

Thị trường carbon được bắt nguồn từ Nghị định thư Kyoto của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, thông qua vào năm 1997. Theo đó, các quốc gia có dư thừa quyền phát thải được bán, cho hoặc mua từ các quốc gia phát thải nhiều hơn hoặc ít hơn mục tiêu cam kết.

Mới đây, FPT IS cùng Carbon EX - nền tảng giao dịch tín dụng carbon, chứng chỉ năng lượng tái tạo tại Nhật Bản đã ký biên bản ghi nhớ về việc hợp tác cung cấp dịch vụ và giải pháp nhằm thúc đẩy dự án tín chỉ carbon theo các tiêu chuẩn toàn cầu như Verra Carbon Standard, Gold Standard, J-Credit.