Với hệ thống sông, hồ dày đặc, cùng với việc phát triển kinh tế-xã hội và quá trình đô thị hóa, rủi ro thiên tai do lũ, lụt ngày càng nghiêm trọng hơn. Do đó, việc ứng dụng khoa học-công nghệ trong quản lý rủi ro đối với loại hình thiên tai này đang trở nên cấp thiết.

Những năm qua, do tác động của biến đổi khí hậu, cộng với tình trạng khai thác tài nguyên thiên nhiên, nước ngầm quá mức, đã làm gia tăng tình trạng sụt lún đất, thiếu nước và xâm nhập mặn tại các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long. Thực tế trên đang dần trở thành thách thức chính đe dọa đến môi trường và sự sống của người dân. Từ kết hợp phòng ngừa đến thích ứng được coi là "chìa khóa" để xây dựng, phát triển bền vững toàn vùng.

Bão số Yagi đã gây thiệt hại nặng nề cho các tỉnh phía bắc, nhất là hoạt động sản xuất nông nghiệp. Sau bão với sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, người dân, doanh nghiệp và sự góp sức của nhiều tổ chức quốc tế, đến nay cơ bản cuộc sống người dân vùng bị ảnh hưởng bão, lũ đã dần ổn định; sản xuất lúa, rau màu, chăn nuôi, thủy sản… từng bước được khôi phục, bảo đảm đủ nguồn cung lương thực, thực phẩm trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới.

Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, những năm gần đây, các thảm họa thiên tai đang có xu hướng gia tăng với tần suất thường xuyên hơn và cường độ mạnh hơn trên phạm vi toàn cầu. Thiệt hại bởi thiên tai cũng ngày càng lớn, không chỉ ở những khu vực đang phát triển, mà còn ở cả những nơi có hạ tầng cơ sở tương đối hoàn thiện.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Gia Lai, vào 3 giờ ngày 14/11, hồ Ia Ring trên địa bàn huyện Chư Sê có dung tích 10,76 triệu m³, chiều cao đập 24m, đã xảy ra sự cố, xuất hiện 1 hố sụt tại thượng lưu đập, miệng hố sụt rộng khoảng 6m², lưu lượng qua hố khoảng 9m³/s.

Ngày 8/4/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 289/QÐ-TTg phê duyệt quy hoạch mạng lưới trạm khí tượng-thủy văn quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo quy hoạch này, nếu được triển khai đầy đủ sẽ cung cấp kịp thời những số liệu khí tượng-thủy văn tại các khu vực thường xuyên xảy ra thiên tai, vùng trống số liệu, vùng chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu, khu vực ven biển, đảo… góp phần phòng chống thiên tai hiệu quả hơn.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Bắc Ninh, từ năm 2021 đến nay, tỉnh đã phát hiện, lập biên bản và kiến nghị chính quyền các địa phương xử lý 893 trường hợp vi phạm pháp luật về đê điều và thủy lợi, chưa kể hàng nghìn trường hợp vi phạm cũ từ năm 2000 trở về trước. Tỉnh quyết tâm xử lý, giải tỏa các trường hợp vi phạm và ngăn chặn, xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm mới, tái phạm nhiều lần.

Theo tin từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày và đêm 6/5, khu vực Bắc Bộ có mưa rào và dông, cục bộ có mưa to với lượng mưa từ 20-40mm, có nơi trên 90mm; vùng núi Bắc Bộ từ đêm mùng 7đến 8/5 có khả năng xảy ra một đợt mưa vừa, mưa to diện rộng. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh; mưa lớn khả năng gây ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc và tình trạng ngập úng tại các vùng trũng, thấp.

Ngày 7/12, tại thành phố Đà Nẵng, Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai tổ chức Lễ kỷ niệm 15 năm thành lập, công bố Quyết định của Bộ Nội vụ về chuyển giao nhiệm vụ Chủ tịch Hội đồng Quản lý Quỹ nhiệm kỳ 2020-2025.

Qua thống kê của Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đến giữa tháng 9/2023, nước ta chịu ảnh hưởng của 21 loại hình thiên tai, trong đó có ba cơn bão, một áp thấp nhiệt đới, 93 trận mưa lớn, ngập lụt, sạt lở đất, 201 trận dông lốc, sét, mưa đá, 338 vụ sạt lở bờ sông và nắng nóng, hạn hán..., ước thiệt hại kinh tế hơn 5.300 tỷ đồng.

Ngày 6/9, đoàn công tác Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Đắk Lắk do Đại tá Đào Viết Hùng, Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Đắk Lắk, Phó Trưởng Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Đắk Lắk làm trưởng đoàn đã đến kiểm tra công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trên địa bàn huyện biên giới Ea Súp.

Ngày 17/7, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai chủ trì cuộc họp trực tiếp và trực tuyến với các bộ, ban, ngành và các tỉnh, thành Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An để chỉ đạo ứng phó với bão số 1.

Những năm gần đây, tình trạng trượt lở đất, đá xảy ra với tần suất và cường độ ngày càng tăng ở nhiều địa phương, gây ra thiệt hại nghiêm trọng, điển hình ở các tỉnh miền núi như: Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Hòa Bình, Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng, Thanh Hóa, Nghệ An...

Năm 2022, trên địa bàn cả nước, thiên tai xảy ra bất thường, cực đoan, trái quy luật ngay từ những tháng đầu năm và trên các vùng miền cả nước với 21/22 loại hình thiên tai (trừ sóng thần), với 1.072 trận thiên tai.

Giải chạy trực tuyến “Tiếp sức phòng, chống thiên tai - Vì một Việt Nam an toàn, sạch và xanh” chính là cơ hội dành cho mọi đối tượng để cùng tham gia, đóng góp “chân chạy xanh” hướng tới một cộng đồng bền vững trước thiên tai, lấy trẻ em làm trung tâm.

Sáng 30/8, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị triển khai công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT và TKCN) 6 tháng cuối năm 2022; tổng kết công tác này từ năm 2021 đến nay. Thời tiết rét đột ngột, mưa lũ cực đoan, dị thường, giông sét, nắng nóng gay gắt gây hạn diện rộng… là những loại hình thiên tai xảy ra trên địa bàn tỉnh ảnh hưởng nặng nề đến sinh mạng người dân và đời sống sản xuất.

Ngày 15/7, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai tổ chức hội nghị Phòng, chống thiên tai khu vực miền nam năm 2022. Hơn 300 đại biểu bao gồm đại diện thành viên Ban Chỉ đạo thuộc các bộ, ngành; lãnh đạo 19 tỉnh, thành phố khu vực Nam Bộ, đã tham dự.

Ngày 10/6, Đoàn công tác Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai do ông Trần Quang Hoài, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống thiên tai, Tổng Cục trưởng Tổng cục phòng, chống thiên tai làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra và làm việc với tỉnh Thừa Thiên Huế về công tác phòng, chống thiên tai năm 2022.

Theo thống kê của Văn phòng Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai tỉnh Bắc Kạn, mặc dù trong ngày 10/5 trời hầu như đã không mưa, thậm chí có nắng, nhưng do ảnh hưởng của trận mưa từ đêm 9/5, nhiều tài sản, hoa màu của người dân đã bị thiệt hại.

Trong 2 ngày 20 và 21/4, tại huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum, Đoàn công tác Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai đã tìm hiểu thực tế tại Nhà máy và khu vực lòng hồ thủy điện Thượng Kon Tum ở địa bàn 2 xã Ngọc Tem và Đăk Tăng; làm việc với Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Kon Tum. 

Chiều 3/4, đoàn công tác của Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai đã đến kiểm tra thực tế tình hình ngập úng trong sản xuất nông nghiệp tại 2 huyện Lệ Thủy và Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.

Bến Tre đã tiếp nhận ủng hộ thực hiện an sinh xã hội, nguồn lực chăm lo Tết cho hộ nghèo, cận nghèo và gia đình chính sách khó khăn từ các tổ chức, cá nhân với tổng số tiền trên 23 tỷ đồng. 

Công tác chỉ đạo, điều hành phòng, chống lụt, bão và khắc phục hậu quả lụt, bão gây ra nhiều năm qua đã cho thấy nhiệm vụ của lực lượng quản lý đê có vai trò rất quan trọng. Đây là lực lượng trực tiếp chỉ đạo triển khai xử lý sự cố đê ngay từ giờ đầu, hạn chế được thiệt hại do lũ, bão gây ra.

Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai vừa ra văn bản số 566/VPTT gửi Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các tỉnh, thành phố Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ; các tỉnh/thành phố ven biển từ Quảng Ninh đến Quảng Ngãi về việc ứng phó với rét đậm và gió mạnh trên biển.

Từ ngày 15/11 đến ngày 15/12/2021, Tổng cục Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) phối hợp dự án EmPower tổ chức Cuộc thi Ảnh và Câu chuyện “Phụ nữ trước bão dông”.

Ngày 7/11, Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai ban hành văn bản số 512/VPTT gửi Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các tỉnh, thành phố từ Thừa Thiên Huế đến Khánh Hòa về việc chủ động ứng phó với mưa lớn, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất.

Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu. Suốt hơn 30 năm qua, trung bình mỗi năm thiên tai làm gần 400 người chết và mất tích, thiệt hại về kinh tế khoảng 1-1,5% GDP. Việt Nam luôn coi phòng chống thiên tai là nhiệm vụ hàng đầu, thường xuyên, liên tục của cả hệ thống chính trị nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe, đời sống và tài sản của nhân dân.

Hiện nay, gần 60% người cao tuổi ở nước ta trong độ tuổi từ 60 đến 70 tuổi. Đây là độ tuổi còn khỏe, nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là có uy tín trong gia đình và cộng đồng. Nếu phát huy tốt đây sẽ là một trong những lực lượng có đóng góp quan trọng trong việc phòng, chống những rủi ro trong thiên tai.

Năm 2020 được ghi nhận là một năm thiên tai có diễn biến cực đoan, khó lường, với những đợt “lũ chồng lũ”, “bão chồng bão”. Mọi số liệu đánh giá đều vượt ngưỡng lịch sử của những mùa thiên tai đã từng xảy ra.

Ngày 29-4, Tổng cục Phòng, chống thiên tai phối hợp Cơ quan Liên hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) phát động cuộc thi làm video ngắn với chủ đề “Phòng, chống thiên tai, việc không của riêng ai”. Tổng giá trị giải thưởng lên tới 30 triệu đồng.